بررسی مهدویت در اندیشه مستشرقین و نقد آنها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش پژوه کارشناسی رشته معارف اسلامی به زبان انگلیسی، از کشور افغانستان، مجتمع آموزش عالی بنت الهدی، جامعه المصطفی، قم، ایران.

چکیده

اگرچه از دیرباز برخی از اندیشمندان و عالمان غربی در زمینه مفاهیم اسلامی و به‌ویژه مهدویت، پژوهش و تألیفاتی داشته‌اند، اما سابقه توجه ویژه غرب به موضوع مهدویت معطوف به دو قرن اخیر است. در این فاصله زمانی برخی از مستشرقین به‌طور خاص در موضوع مهدویت نزد مسلمانان پژوهش کرده‌اند. هدف پژوهش پیش‌رو، بررسی و تبیین اندیشه مهدویت در نگاه مستشرقین است. در نوشتار علاوه‌بر بازتاب دیدگاه مستشرقین درباره مهدویت، نظریات و دیدگاه‌های آنها نقد و بررسی می‌شود. مقاله حاضر به‌روش توصیفی-تحلیلی، نظریات شرق‌شناسان غربی را بررسی می‌کند. براساس تحلیل‌های صورت‌گرفته، شرق‌شناسان غربی با نگاه تاریخی و باتوجه به زمینه‌های توجه غرب به مهدویت، مسئله مهدی‌پژوهی را مورد توجه قرار داده‌اند. نمونه‌هایی از نظریات مستشرقین غربی نشان می‌دهد که دیدگاه آنها به‌شدت متأثر از غرب است. ازاین‌رو، نقد نظریات آنها در مورد مسئله مهدویت علاوه‌بر اینکه دیدگاه آنها را مخدوش می‌کند، باعث تزلزل دیدگاه آنها درباره اسلام و نظریات مسلمانان می‌شود. به‌طورکلی، محدودیت‌ها و آفات نگاه غرب در موضوع مهدویت نیز بخش مهمی است که طی آن زمینه‌های نگاه ناصحیح مستشرقین به مهدویت تبیین می‌شود.
 

کلیدواژه‌ها


  1. ابن زکریا قزوینی، ابن فارس (1399). معجم مقاییس اللغه. تحقیق: عبدالسلام محمد هارون. قم: دارالفکر.
  2. ابن منظور، محمد‌بن مکرم (1414). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
  3. الویری، محسن (1339). مطالعات اسلامی در غرب. تهران: سازمان مطالعات و تدوین کتب علوم انسانی.
  4. جوادی آملی، عبدالله (1388). ادب فنای مقربان. قم: انشارات اسراء.
  5. حسینی طباطبایی، مصطفی (1375). نقد آثار خاورشناسان. تهران: انتشارات چاپخش.
  6. دهخدا، علی‌اکبر (1374). لغت‌نامه دهخدا. تهران: انتشارات سروش.
  7. سعید، ادوارد (1372). شرق‌شناسی. مترجم: گواهی، عبدالرحیم. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  8. سلیمیان، خدامراد (1388). فرهنگ مهدویت. تهران: بنیاد فرهنگی حضرت مهدی (عج).
  9. عمیده، عبدالرحمن (بی‌تا). الاسلام و المسلمون بین احقاد التبشیر و ضلال الاستشراق. بیروت: دار الجلیل.
  10. متوسل، محمود (1393). مهدویت از دیدگاه مستشرقان. قم: مژسسه فرهنگی تبیان.
  11. مطهری، مرتضی (1390). مجموعه آثار. تهران: انتشارات صدرا.
  12. موسوی گیلانی، سید رضی (1390). مهدویت از دیدگاه دین‌پژوهان غربی. قم: بنیاد فرهنگی حضرت موعود (عج). مرکز تخصصی مهدویت.